2 sonuçtan 1 ile 2 arasý

Threaded View

  1. #1
    Üye
    Üyelik tarihi
    22.11.2009
    Yer
    ANKARA
    Yaş
    60
    Mesajlar
    44
    Teþekkür
    8
    Aldýðý Teþekkür
    65

    Standart YURT DIÞI BORÇLANMASI

    YURT DIÞI BORÇLANMASI YAPANLARIN
    EMEKLÝLÝK YAÞININ SGK TARAFINDAN
    NASIL BELÝRLENDÝÐÝNÝN AÇIKLANMASI


    I- GÝRÝÞ
    Sosyal Güvenlik Kurumu’na yurt dýþý borçlanmasý yapmanýn nihai amacý emekli olabilmektir. Yurt dýþý borçlanmasý için gerekli olan bütün evraklarýn SGK’ya verilmesinden tutun da, yurt dýþý borçlanmasý için yatýrýlan bedele kadar, bütün bunlarýn hepsi emekli olmak amacýyla yapýlmaktadýr. O halde, yurt dýþý borçlanmasýndaki asýl amaç olan emeklilik konusunun okuyucular tarafýndan iyice anlaþýlmasý gerekmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun konuyla ilgili kanun, yönetmelik ve genelge gibi ikincil mevzuatlarýna bakýldýðýnda, yurt dýþý borçlanmasý yapanlarýn emeklilik yaþlarýnýn ve emekli olmalarý için borçlanmalarý gereken gün sayýlarýnýn nasýl tespit edildiðine dair açýk bir hüküm ve ifade bulunmamaktadýr.
    Yurt dýþý borçlanmasý yapanlarýn emeklilik yaþlarý, SGK tarafýndan, konuyla ilgili kanun, yönetmelik ve ikincil mevzuatlardaki muhtelif bilgiler derlenerek tespit edilmektedir. SGK’nýn bu konudaki uygulamasýnýn nasýl olduðunu bilmek, hem vatandaþlarýn daha duyarlý ve bilinçli yurt dýþý borçlanmasý yapmasýný saðlayacak, hem de erken emekli olma kolaylýðýný getirecektir. Bu makale çalýþmamýzda, SGK’ya yurt dýþý borçlanmasý yapanlarýn emeklilik yaþlarýnýn nasýl tespit edildiðini ve borçlanmalarý gereken gün sayýsýnýn neye göre belirlendiðini açýklamaya çalýþacaðýz.

    II- YURT DIÞI BORÇLANMASIYLA EMEKLÝLÝKTE
    SGK TARAFINDAN UYGULANAN MEVZUAT

    Yurt dýþý borçlanmasý yapanlarýn emeklilik yaþlarý ile borçlanacaklarý gün sayýsýnýn nasýl tespit edildiðiyle ilgili yasal mevzuat, 3201 sayýlý yasanýn 5 inci maddesidir. Bahse konu
    5. inci maddenin konumuzla ilgili hükümleri; “…Sosyal güvenlik kanunlarýna tabi hizmetleri olanlarýn, borçlandýklarý gün sayýsý, prim ödeme gün sayýlarý ile ilgili hizmetlerine katýlýr. Sigortalýlýðýn baþlangýç tarihinden önceki süreler borçlanýlmýþ ise, sigortalýlýðýn baþlangýç tarihi, borçlanýlan gün sayýsý kadar geriye götürülür. Sosyal güvenlik kuruluþlarýna tabi hizmeti bulunmayan tarihten borçlanýlan gün sayýsý kadar geriye götürülen tarihtir. Yurtdýþý hizmet borçlanmasýna hizmet borçlanmasýna ait süreler 5510 sayýlý Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanununa göre hangi sigortalýlýk haline göre geçmiþ sayýlacaðýnýn belirlenmesinde; Türkiye’de sigortalýlýklarý varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalýlýk haline göre, sigortalýlýklarý yoksa ayný Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýnda geçmiþ sigortalýlýk süresi olarak kabul edilir…” þeklindedir. Ýþte, yurt dýþý borçlanmasý yapanlarýn emeklilik yaþlarýnýn tespit edilmesiyle ilgili SGK uygulamalarýna dayanak olan kanun maddesi, üstte metnini verdiðimiz kanun maddesidir.. SGK tarafýndan yurt dýþý borçlanmasý yapanlarýn emeklilik yaþlarýnýn tespiti, yukarýda vermiþ olduðumuz kanun maddesinin yanýnda,
    06.11.2008 tarihli Yurt Dýþýnda Geçen Sürelerin Borçlandýrýlmasý ve Deðerlendirilmesine Ýliþkin Yönetmelik ile 2011/48 sayýlý genelge hükümlerine göre de belirlenmektedir. Sözünü ettiðimiz bu mevzuat hükümleri doðrultusunda yurt dýþý borçlanmasý yapanlarýn emeklilik yaþlarýnýn ve borçlanacaklarý gün sayýlanýn nasýl belirlendiðini açýklamaya çalýþalým. Bilindiði üzere, 1 Ekim 2008’den itibaren Bað-Kur, SSK ve Emekli Sandýðý ayrýmý kaldýrýlmýþtýr. Bu neden, yurt dýþý borçlanmasý yapacak olanlarýn hangi koþulda (Bað-Kur veya SSK) emekli olacaklarý, borçlanma yapacak kiþinin Türkiye’de sigortalýlýðý varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalýlýk haline (4/a (SSK), (Bað-Kur) 4/b) göre emeklilik yaþý belirlenmekte, Türkiye’de sigortalýlýðý yoksa,
    4/b sigortalýlýk þartlarýna göre, borçlanýlýp emekli olunmaktadýr. Bu anlatýlanlardan olarak, yurt dýþý borçlanmasý yapanlarýn emeklilik yaþlarýnýn nasýl tespit edildiðini iki ayrý
    baþlýk altýnda açýklamaya çalýþalým.
    a) Türkiye’de Hiç Hizmeti Olmayanlarýn Yurt Dýþý
    Borçlanmalarda Emeklilik Yaþýnýn Nasýl Belirlendiði;
    Türkiye’de hiç hizmeti (Bað-Kur’lu veya SSK’lý çalýþmasý)olmayanlardan yurt dýþý borçlanmasý yapanlarýn emeklilik yaþlarý,yurt dýþý borçlanma tutarýný tam olarak ödedikleri tarihten borçlandýklarý süre kadar geriye doðru götürülmek suretiyle belirlenmektedir.Türkiye’de hiç hizmeti olmayanlar,5510 sayýlý yasa kapsamýnda 4/b sigortalýlýk statüsü koþullarýnda emekli olmaktadýrlar.
    Örnek olarak; Bay A, 15.07.2012’de SGK’nýn ilgili ünitesine gelerek yurtdýþý borçlanma yapmak istedi. Bay A, ne kadar daha fazla gün sayýsý yurt dýþý borçlanmasý yaparsa, emeklilik yaþýnýn düþük olacaðýný bildiði için, SGK’ya 9000 gün (25 yýl) borçlanma yapmak istediðine dair dilekçe verdi. Kendisine SGK tarafýndan teblið edilen borcun tamamýný 25.07.2012 tarihine ödedi. Bu duruma göre, Bay A’nýn sigortalýlýk süresi borcunutam olarak ödediði tarih olan 25.07.2012’den9000 gün geriye götürülerek, sigorta baþlangýç tarihi25.07.1987 olarak tespit edilecektir. Dolaysýyla BayA’nýn 25.07.1987-25.07.2012 tarihleri arasýnda kesintisiz5510 sayýlý yasa kapsamýnda 4/b sigortalýsý olduðu SGK tarafýndan kabul edilecektir. Bay A’nýn Türkiye’de hiç hizmeti olmadýðý için, yurtdýþý borçlanmasý yapmak suretiyle elde ettiði günler4/b sigortalýlýðýna sayýldýðýndan dolayý, emeklilikyaþý da 4/b sigortalýlýk statüsüne, yani eski Bað-Kur mevzuatýna göre tespit edilecektir. Çünkü, Bay A’nýn yaptýðý borçlanma süreleri, sigorta baþlangýcýný, 5510sayýlý yasanýn yürürlük tarihi olan 01.10.2008’den önceki devrelere kaydýrmýþtýr.Bay A, 9000 gün borçlanma yaptýðý için, emeklilik yaþý 1479 sayýlý esnaf Bað-Kur yasasýnýn geçici 10 uncu maddesindeki tam emeklilikteki (tam yaþlýlýk aylýðý)
    kademeli geçiþ koþullarýna göre belirlenecektir. Bay A’nýn 01.06.2002 tarihi itibariyle, 14 yýl 10 ay6 gün hizmeti olduðundan, 25 tam yýl hizmet süresinin dolmasýna 10 tam yýldan fazla kaldýðýndan, 53yaþýný doldurmasý halinde, 4/b sigortalýlýk statüsü koþullarýnda emekli olabilecektir. Yurt dýþý borçlanma tutarlarý günümüz itibariyle dövizle yapýlmayýp TL cinsen yatýrýlmaktadýr.01.07.2012-31.12.2012 tarihleri arasýnda günlük asgari borçlanma bedeli; 8,37 TL, azami günlük borçlanma bedeli; 27,90 TL’dir. SGK tarafýndan teblið edilen borç bir ay içinde ödenmek zorundadýr.
    b) Türkiye’de Hizmeti Olanlarýn Yurt Dýþý Borçlanmalarda
    Emeklilik Yaþýnýn Nasýl Belirlendiði;
    Yurt dýþý borçlanmasý yapacak olanlardan Türkiye’de
    sigortalýlýðý (Bað-Kur’u veya SSK’sý) olanlarýn, hangi sigortalýlýk türüne göre emeklilik yaþlarýnýn tespit edileceði,5510 sayýlý yasa kapsamýndaki sigortalýlýk statülerine (4/a, 4/b, 4/c) göre belirlenmektedir. Buna göre, Türkiye’de sigortalýlýðý olan bir kiþininyurt dýþý borçlanmasý için SGK’ya talepte bulunduðu tarihten önceki son sigortalýlýk statüsü (4/a, 4/bve 4/c) hangisiyse, emeklilik yaþý o sigortalýlýk statüsüne
    göre belirlenmektedir. Bu ifadelerimiz, 3201sayýlý yasanýn 5 inci maddesi hükümleriyle sabittir.
    Bu bakýmdan, bizim okurlara tavsiyemiz SSK þartlarýnda emeklilik, baðlanacak aylýk miktarý ve erken emekli olma bakýmýndan daha avantajlý olduðu
    için, yurt dýþý borçlanmasý yapmadan birkaç gün önce Türkiye’de birkaç günlük 4/a sigortalýsý (SSK)olmalarýný önemle tavsiye ediyoruz.
    Bu anlatýlanlardan sonra, yurt dýþý borçlanmasý yaparak emekli olacaklardan Türkiye’de hizmeti olanlarýn emeklilik yaþlarýnýn SGK tarafýndan nasýl tespit edildiðini açýklamaya çalýþalým.
    Eðer borçlanma yapacak kiþinin borçlanacaðý süreye ait devreler Türkiye’deki SSK, Bað-Kur veya Emekli Sandýðý kapsamýndaki çalýþma tarihlerinden
    önce ise, sigortalýlýðýn baþlangýç tarihi borçlanýlan gün sayýsý kadar geriye götürülmekte ve emeklilik yaþý buna göre tespit edilmektedir. Borçlanma yapacak
    kiþinin yurt dýþýnda çalýþtýðý süreler, Türkiye’deki sigortalý çalýþmalarýndan sonraysa, sigortalýlýk baþlangýç tarihi geriye gitmemekte ve kiþinin
    emeklilik yaþý Türkiye’deki sigortalý çalýþma baþlangýcýna göre tespit edilmektedir.
    Örnek olarak, Bay B, 15.06.1983-26.11.1999tarihleri arasýnda Almanya’da çalýþmýþtýr. Bay B,15.10.1950 doðumludur. Bay B’nin Türkiye’de SSK kapsamýnda sigortalý iþe giriþ tarihi 03.05.2004 tarihidir.Bay B, Almanya’daki 16 yýl 5 ay 11 günlük çalýþmasýný, 24.07.2012’de 3201 sayýlý yasaya göre borçlanmýþ ve bedelini ayný gün ödemiþtir. Bu durumda Bay B’nin Almanya’daki çalýþmalarý Türkiye’de ilkdefa sigortalý olduðu tarihten önce olduðundan, sigortalýlýk süresinin baþlangýcý; Ýlk Ýþe Giriþ Tarihi 03/05/2004ð Yurt dýþý borçlanma - 11 05 16Sigortalýlýk Süresinin Baþlangýç Tarihi 22/11/1987þeklinde tespit edilecektir. Bu bilgilere göre, Bay B’nin sigortalýlýk baþlangýcý
    22.11.1987 tarihi olduðu için, Türkiye’de SSK þartlarýnda(4/a sigortalýlýðý) emekliliði, 506 sayýlý yasanýn60 maddesi ile geçici 81 inci maddeye göre tespit edilecektir. Söz konusu maddelere göre, Bay B’nin yurt dýþý borçlanmasýyla 4/a þartlarýnda emeklilik yaþý, 25 yýl sigortalýlýk süresi, 50 yaþ ve 5375 prim ödeme gün sayýsý olarak tespit edilecektir. Örnekte durumu belirtilen Bay B, bu üç koþulu birlikte yerine getirdiðinde emekli olabilecektir. Yurt dýþý borçlanmasý yaparak SSK (4/a) þartlarýnda emekli olacaklarla ilgili önemli bir ayrýntýyý paylaþalým.
    Bilindiði üzere, SSK mevzuatýna göre emekli olmak için, yaþ, sigortalýlýk süresi ve prim ödeme gün sayýsýnýn ile yapýlmýþtýr. 4447 sayýlý yasadan önce SSK mevzuatýnda
    emeklilik þartlarý 60 ýncý maddeye göre; kadýn ise 50, erkek ise 55 yaþýný doldurmuþ olmasý ve en az 5000gün veya, Kadýn ise 50, erkek ise 55 yaþýný doldurmuþ olmasý,15 yýldan beri sigortalý bulunmasý ve en az 3600 gün yahut, Kadýn ise 50, erkek ise 55 yaþýný doldurmamýþ olmakla beraber, kadýn ise 20 erkek ise 25 yýldan beri sigortalý bulunmasý ve en az 5000 gün prim ödeme gün sayýsýnýn bulunmasý þeklinde uygulanmaktaydý.
    Ýþte, yurt dýþý borçlanmasý yapan kiþi eðer erkek ise yapmýþ olduðu borçlanma süresine göre sigortalýlýk baþlangýcý 1976 yýlýna tekabül ediyorsa, yurt dýþý borçlanmasý yapan kiþi eðer bayan ise yapmýþ olduðu borçlanma süresine göre sigortalýlýk baþlangýcý 1981
    yýlýna tekabül ediyorsa, emeklilik þartlarý yönünden4447 sayýlý yasadan önceki düþük yaþ hükümlerine tabi olmaktadýrlar.
    Yurt dýþý borçlanmasý yapacak olan kiþilerin emekliliklerinde yaþ ve hizmet tespitiyle ilgili iki önemli konuyu daha açýklayarak yazýmýzý noktalayalým.
    Birincisi; yurt dýþýnda bulunulan veya çalýþan sürelerin tamamý deðil, bir kýsmý da yurt dýþý borçlanmasý yapýlabilir. Ayrýca, yurt dýþý borçlanmasý istenilen
    devre ve tarih aralýklarýyla ilgili olarak yapýlabilir.
    Örnek olarak, 1980-2005 yýllarý arasýnda Almanya’da bulunmuþ bir ev hanýmý, 15 yýl yurt dýþý borçlanmasý yapmak istediðinde, 2005 yýlýndan geriye doðru 15 yýlý deðil, toplamý 15 yýlý tamamlayacak þekilde istediði tarih aralýðýný borçlanýp hizmet olarak kazanabilir. Bu imkan, borçlanýlan süreler ilgili yýla mal edildiði için, 1999’dan önceki sürelerin borçlanýlmasý aylýk katsayýlarýný ve miktarýný arttýrmaya yaramaktadýr.
    Ýkincisi; yurt dýþý borçlanmasý yapacak kiþinin yurtdýþýnda iki farklý ülkede çalýþmalarý varsa, emeklilik yaþ ve hizmetinin tespitini saðlayacak olan sigortalýlýk baþlangýcý iki ülkedeki çalýþmalarý birlikte dikkate alýnarak tespit edilir.

    SONUÇ:
    Bu makale çalýþmamýzda yurt dýþý borçlanma yapmaktaki asýl amaç olan yurt dýþý borçlanmasýyla emekli olacak kiþilerin, emeklilik yaþ ve borçlanma gün sayýlarýnýn nasýl tespit edildiðini açýklamaya çalýþtýk. Türkiye’de hiç hizmet olmayanlarýn yaptýklarý yurt dýþý borçlanmalar, Bað-Kur (5510 sayýlý yasa kapsamýndaki 4/b sigortalýlýðý) sigortalýlýðýna sayýldýðý için, bu durumda olanlarýn emeklilik yaþý, borcun tamamýmýn ödendiði tarihten borçlanýlan gün sayýsý kadar geriye gidilmek suretiyle hizmet süresi verilmekte ve 1479 sayýlý esnaf Bað-Kur yasasýnýn geçici10 uncu maddesindeki kademeli geçiþ hükümlerine göre belirlemektedir. Türkiye’de hizmeti olanlar ise, borçlanma yapmadan önce son tabi olduðu sigortalýlýk hali (4/a,4/b veya 4/c) hangisi ise, o kapsamdaki emeklilik koþullarýna tabi olmaktadýrlar. Türkiye’de sigortalý çalýþmaya baþlanýlan tarihten önceki süreler borçlanýlmýþsa, kiþinin sigorta baþlangýcý borçlanýlan gün sayýsý kadar geriye götürülmek suretiyle emeklilik yaþý belirlenmektedir. Yurt dýþý borçlanmasý yaparak erken yaþta emekli olmayý isteyen kiþilere en önemli tavsiyemiz, borçlanma için SGK’ya talepte bulunmadan önce mutlaka Türkiye’de birkaç günlük 4/a sigortalýsý olmalarý ve1999’dan önceki çalýþma dönemlerini seçerek borçlanma yapmalarýdýr. Çünkü bu sayede hem erken yaþta SSK koþullarýnda emekli olunacak, hem de yüksek miktarlý emekli aylýðý alabileceklerdir.

    Adnan KÜTÜK

    Kaynakca: Vakkas Demir SGK Müfettiþi

  2. Facebook Adýnla Yorum Yap

 

 

Bu Konudaki Etiketler

Yetkileriniz

  • Konu Acma Yetkiniz Yok
  • Cevap Yazma Yetkiniz Yok
  • Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
  • Mesajýnýzý Deðiþtirme Yetkiniz Yok
  •